سیستمها، رویکردها و فناوری های امروزی که برای مدیریت عملیاتهای زنجیره تامین نفت و گاز به کار می روند، از ارائه شفافیت عملیاتی، قابلیت ردیابی، ممیزی، امنیت و ویژگیهای منشاء داده قابل اعتماد، برخوردار نیستند. همچنین بخش بزرگی از سیستمهای متمرکز موجود، به صورت دستی بوده و به شدت از هم گسیخته می باشند که آنها را به شدت در برابر دستکاری در نقاط مختلف آسیب پذیر می سارند. فناوریهای نوظهوری مانند اینترنت اشیاء، محسبات مبتنی بر مه، رایانش ابری و بلاکچین می توانند نقشی حیاتی در افزایش میزان کارایی عملیاتی صنایع نفت و گاز ایفا کنند. در این مقاله، فرصتها و کاربردهای بالقوه فناوری هوش مصنوعی در مدیریت اکتشاف، تولید، زنجیره تامین و عملیات لجستیک در صنعت گاز طبیعی بررسی می گردد، زیرا می تواند قابلیت ردیابی، تغییرناپذیری، شفافیت و ممیزی را به صورت غیرمتمرکز ارائه می دهد. در این پژوهش موارد استفاده از هوش مصنوعی را در زنجیره های بلوکی غیرمتمرکز مرتبط با قراردادهای هوشمند، سیاستهای تجاری شرکتی و مزایای آن برای مدیریت موثر و ارزیابی ریسک بازار در طول بحران های اجتماعی-اقتصادی مطرح می گردد. نتایج بررسی نشان داد که بکارگیری هوش مصنوعی، دقت تصمیم گیری قراردادهای هوشمند صنعت گاز طبیعی را افزایش می دهد. در نتیجه سطح آستانه هزینه ها، انرژی و سایر عملکردهای کنترلی در تهیه، تولید و توزیع را از نظر کیفی، محدود می نماید.

در این مقاله به بررسی هم گرایی متقابل قیمت گاز در مناطق امریکای شمالی، اروپا و ژاپن، پرداخته شده است، بدین منظور، هم گرایی متقابل قیمت گاز طبیعی در این مناطق به دو روش آنالیز اجزای اصلی (PCA) و آزمون یوهانسون - یوسیلیوس مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که قیمت گاز طبیعی در مرکز توزیع Henry Hub و قیمت گاز طبیعی منتقل شده توسط خط لوله در کانادا، دارای هم گرایی متقابل می باشند و نیز قیمت گاز طبیعی در NBP، قیمت گاز طبیعی منتقل شده توسط خط لوله در اروپا و قیمت LNG در ژاپن دارای هم گرایی متقابل هستند. هم چنین بررسی ها حاکی از آن است که واکنش تغییر قیمت گاز طبیعی در منطقه اروپا و ژاپن به تغییرات قیمت نفت خام، حساس تر از واکنش قیمت گاز طبیعی در بازار آمریکای شمالی می باشد.

قیمت گذاری کالاها در بازار آزاد و رقابتی، بدون هیچ گونه اعمال فشار بر قیمت ها صورت می گیرد، اما ساختار بازار نفت و گاز، بر مکانیسم قیمت گذاری آن تأثیرگذار می باشد. با توجه به کالای راهبردی بودن نفت و گاز قیمت گذاری آن نیز تا حدودی متفاوت است. یکی از روش های قیمت گذاری گازطبیعی روش ارزش بازگشتی می باشد که در دهه های اخیر در بسیاری از قراردادهای بین المللی به کار رفته است. این روش قیمت گذاری با هدف ایجاد اطمینان خاطر برای مصرف کننده و تولیدکننده و به منظور رقابت پذیری با سوخت جایگزین و با کسر هزینه های ترانزیت و انتقال گاز طبیعی از قیمت های بازاری سوخت در بازارهای هدف صورت می گیرد. در این پژوهش، پس از محاسبه ارزش بازاری گاز برای کشورهای هدف بازار صادراتی اروپا و همچنین عوارض عبور و هزینه انتقال، کمترین قیمت گاز صادراتی ایران به اروپا در مرز بازرگان برای کشور آلمان حدود 300 دلار در هر هزار مترمکعب محاسبه گردیده است. مقایسه قیمت های محاسبه شده با قیمت های صادراتی کنونی ایران به ترکیه و عراق، نشان می دهد استفاده از روش قیمت گذاری ارزش بازگشتی برای بازار صادراتی اروپا کاملاً توجیه پذیر می باشد. این مقایسه تنها به محاسبه و برآورد قیمت در مرز ایران پرداخته و تنها از منظر اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور صادرات گاز به کشورهای اروپایی، افزون بر فراهم بودن شرایط قراردادی و قیمتی، شرایط سیاسی کشور نیز عامل بسیار مهمی در چانه زنی های بین المللی می باشد.

در این مقاله مدلی برای برنامه ریزی همزمان سیستم های برق و گاز طبیعی، در قالب بخشی از زنجیره تأمین صنعت برق، ارایه خواهد شد. در این مدل معادلات غیرخطی مربوط به شبکه برق با جریان متناوب (AC) به وسیله معادلات خطی شبکه برق با جریان مستقیم (DC)، تخمین زده و رابطه ویموت در بخش گاز مساله با استفاده از یک تبدیل و به کارگیری یک تابع قطعه قطعه خطی، خطی خواهد شد. در نتیجه این مدل در دسته مسایل برنامه ریزی خطی مختلط عدد صحیح قرار می گیرد و ضمن کاهش جدی پیچیدگی های محاسباتی، جوابی به قوت دیگر مدل های مشابه موجود در ادبیات ارایه می کند. این ویژگی باعث می شود تا این مدل برای به کارگیری در برنامه ریزی تولید برق و گاز طبیعی در شبکه های واقعی با اندازه بزرگ مناسب باشد.

رویکرد رایج آموزش مهندسی بر پایه تعریف اصول، مبانی، تشریح روابط ریاضی و عددی یک درس استوار است که به طور معمول در کتاب های درسی آن موضوع به خوبی تشریح شده است. مسیله های جدید حوزه مهندسی فراتر از یک درس یا یک رشته است و دانش آموختگان معمولا در گروه های متشکل از رشته ها و حوزه های مختلف به تجزیه و تحلیل و حل مسیله های چندرشته ای و چندبعدی می پردازند. برای آمادگی ورود به این عرصه ها نیاز است که فراگیران در زمان تحصیل با رویکرد یکپارچه آموزش همگام با پژوهش، تحلیل حساسیت، تفکر بین رشته ای، توجه به زنجیره ارزش فناوری آشنایی پیدا کنند. در رویکرد جدید، استاد حین تدریس مطالب کلاسیک، جایگاه درس را در منظومه زنجیره ارزش فناوری مشخص می نماید. در این مقاله، ابتدا اهمیت و نیاز به دیدگاه همگرا در آموزش مهندسی مطرح می شود. در ادامه، با تمرکز بر درس مهندسی مخزن رشته مهندسی نفت، زنجیره فناوری صنعت گاز معرفی شده و ارتباط مبحث مهندسی مخزن با حوزه های مهندسی شیمی، طراحی فرایند، پیوند مبحث های مهندسی مخزن با حوزه های یادشده با ذکر نمونه های واقعی تشریح می گردد. در مثال های ذکرشده، پس از طرح سوالات پژوهشی، دانشجو با نتایج پژوهش های مرتبط با موضوع تدریس آشنا می شود و با مرور یک یا چند پژوهش کاربردی مرتبط با مبحث، روش تحقیق مهندسی را حین تدریس فرا می گیرد. مثال های ارایه شده مربوط به مهندسی مخزن و زنجیره ارزش از مخزن تا پالایشگاه می باشند. رویکرد آموزش مهندسی، هم راستا با پژوهش به فراگیر قدرت تفکر یکپارچه، شناخت ابعاد مختلف مسیله های جدید مهندسی مخزن و درک جامع تر از مسیله را به دست می دهد.